Υπήρξε ο άνθρωπος που μας σύστησε τον Χόρχε Σεμπρούν και τη Μαργκερίτ Ντιράς.
Εκείνη που γνώρισε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό τον Κώστα Ταχτσή, τον Αύγουστο Κορτώ, και τον Διονύση Χαριτόπουλο. Η Ελληνίδα εκδότρια του Βασίλη Αλεξάκη. Η δημιουργός εκείνης της ανεπανάληπτης κλασικής σειράς: Σταντάλ, Τουρνιέρ, Σάμπατο, Πεσόα, Κορτάσαρ? με τη σφραγίδα και την καλαισθησία της.
Εξάλλου εκδότρια δήλωνε εξαρχής η Μάγδα Κοτζιά. Νεαρή εξόριστη στο Παρίσι κατά τη χούντα, εξασφαλίζοντας δικαιώματα και μεταφράσεις με τα ελάχιστα χρήματα και προνοώντας φυσικά «για μετά». Αναμφισβήτητα, η ψυχή του «Εξάντα». Η Μάγδα Κοτζιά. Η οποία έφυγε χθες τα ξημερώματα από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1940. Σπούδασε Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Το 1968 διέφυγε στο Παρίσι ως μέλος της Δημοκρατικής Αμυνας και εκεί γνώρισε τη Χρύσα Ρωμανού, τον Νίκο Κεσσανλή και τον τεχνοκριτικό Pierre Restany. Αγόρασαν από κοινού ένα επαγγελματικό μηχάνημα παραγωγής μεταξοτυπιών. Το μηχάνημα και το ατελιέ λειτούργησε ως πόλος έλξης από το 1968. Το 1972, επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη, ιδρύει το βιβλιοπωλείο Κοτζιά. Και το 1974 τον εκδοτικό οίκο «Εξάντας», βαφτίζοντάς το όπως εκείνο το λογοτεχνικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης «διότι ήταν συμβολικό και σημαδιακό».
Ο «Εξάντας», που ιδρύθηκε με φαντασία, κέφι, υψηλή αισθητική, καινοτομίες και ρίσκο μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, αριθμεί περισσότερους από 1.000 τίτλους, περιλαμβάνοντας βιβλία πολιτικής, ιστορίας και ψυχολογίας, ελληνική και ξένη λογοτεχνία, με την εκδότριά του Μάγδα Κοτζιά να θεωρεί κάθε έκδοση βιβλίου «πράξη πολιτική». Τα πρώτα βιβλίο ήταν «Οι Καπετάνιοι» του Ντομινίκ Εντ και το «Μεγάλο ταξίδι» του Χόρχε Σεμπρούν τον οποίο έτυχε να γνωρίσει, όπως είχε δηλώσει, και να ερωτευθεί: «Ηταν καλλονός, ταλαντούχος συγγραφέας, Ισπανός και αριστερός», τι άλλο να ζητήσει κανείς;
Υπήρξε η γυναίκα που όπως είχε δηλώσει «θα μπορούσε να παντρευτεί ο Μάνος Χατζιδάκις». Γοητευτική και ατίθαση, ευγενική, εστέτ, μποέμ και επαναστατική, ήταν η ψυχή και των σώμα του εκδοτικού, όπως χαρακτηριστικά δήλωνε: «είμαι το παιδί του μαγαζιού». Στις συναντήσεις και στους φίλους της, ο Καστοριάδης, ο Αξελός και ο Πουλαντζάς. Η Ντιράς και ο Μπέκετ «ο πιο ευγενικός άνθρωπος που έχω δει ποτέ».
Εντούτοις ποτέ της δεν θέλησε να τα γράψει: «Δεν με ενδιαφέρει η υστεροφημία» επέμενε «και σε αυτούς που προθυμοποιούνται να γράψουν για μένα απαντώ ότι είναι κάτι που δεν με απασχολεί προς το παρόν». Ειδικά σήμερα «με θλίβει το ελληνικό τοπίο, μου κάνει κακό να σκέφτομαι ότι δεν αρκούν μερικοί εμπνευσμένοι άνθρωποι για να υπάρξει ελπίδα», υποστήριζε. Της έκανε κακό να σκέφτεται «τη δύσκολη θέση των συγγραφέων, των ποιητών και των εκδοτών».
ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
https://www.ethnos.gr