Τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν 24 ασφαλιστικές διατάξεις για έξοδο στη σύνταξη έχουν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα που ασφαλίζονται στο ΙΚΑ. Ευνοϊκές διατάξεις ισχύουν για όσους ασφαλισμένους πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012, με μεγάλες κερδισμένες τις μητέρες ανηλίκων.
Για θεμελίωση από το 2013 και μετά δεν ισχύουν ευνοϊκές ρυθμίσεις και η έξοδος γίνεται στα 67 με πλήρη σύνταξη ή στα 62 με μειωμένη. Εναλλακτικά η πόρτα εξόδου ανοίγει με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών με πλήρη σύνταξη. Σύμφωνα με τον Διονύση Ρίζο, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, οι διατάξεις που οδηγούν στη σύνταξη από το ΙΚΑ είναι οι εξής:
• Γυναίκες με 4.500 ημέρες ασφάλισης και συμπληρωμένο το 55ο έτος της ηλικίας τους το 2010. Δικαιούνται μειωμένη σύνταξη στα 55 και πλήρη στα 60. Προσοχή χρειάζεται καθώς απαιτούνται 100 ημέρες ασφάλισης τον χρόνο την τελευταία 5ετία και πριν από την αίτηση για τη μειωμένη.
• Γυναίκες με 4.500 ημέρες ασφάλισης και συμπληρωμένο το 55ο έτος της ηλικίας τους το 2011. Σ' αυτήν την περίπτωση το έτος εξόδου στη μειωμένη σύνταξη είναι το 56ο, ενώ απαιτούνται 100 ημέρες ασφάλισης τον χρόνο την τελευταία 5ετία.
Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη συμπλήρωσε τα 60 το 2011, μπορεί να λάβει πλήρη σύνταξη από τα 61 και μετά.
• Γυναίκες με 4.500 ημέρες ασφάλισης και συμπληρωμένο το 55ο έτος της ηλικίας τους το 2012. Σ' αυτήν την περίπτωση το έτος εξόδου στη μειωμένη σύνταξη είναι το 57ο, ενώ απαιτούνται 100 ημέρες ασφάλισης τον χρόνο την τελευταία 5ετία.
Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη είχε συμπληρώσει τα 60 το 2012, μπορεί να λάβει πλήρη σύνταξη στα 62.
• Γυναίκες με 4.500 ημέρες ασφάλισης από το 2013. Δεν υπάρχουν ευνοϊκές ρυθμίσεις συνταξιοδότησης. Ετσι, πλήρης σύνταξη δίνεται στα 67 και μειωμένη στα 62.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2010. Οι μισθωτές ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας μπορούν να λάβουν πλήρη σύνταξη σε ηλικία 58 ετών.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2011. Η «έξοδος» γίνεται στα 58 αλλά απαιτούνται 10.800 ένσημα τη στιγμή της αίτησης.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2012. Σύνταξη καταβάλλεται στα 59 με 11.100 ένσημα συνολικά τη στιγμή της αίτησης.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2010. Μπορούν να λάβουν σύνταξη σε ηλικία 55 ετών μειωμένη και σε ηλικία 57 ετών πλήρη. Για τη μειωμένη, απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την τελευταία πριν από την αίτηση 5ετία.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2011. Μπορούν να λάβουν σύνταξη σε ηλικία 56 ετών μειωμένη και σε ηλικία 58 ετών πλήρη με συνολικά 10.400 ένσημα τη στιγμή της αίτησης. Για τη μειωμένη, απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την τελευταία 5ετία, τόσο πριν από την αίτηση όσο και πριν από τη θεμελίωση.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2012. Μπορούν να λάβουν σύνταξη σε ηλικία 56 ετών και 6 μηνών μειωμένη και σε ηλικία 58 ετών και 6 μηνών πλήρη. Τη στιγμή της αίτησης απαιτούνται 10.800 ένσημα. Για τη μειωμένη, απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την τελευταία 5ετία, τόσο πριν από την αίτηση όσο και πριν από τη θεμελίωση.
• Γυναίκες με 12.000 ημέρες ασφάλισης από το 2013 και μετά. Μπορούν να πάρουν πλήρη σύνταξη στα 62. Για τον σκοπό αυτό μπορούν να εξαγοραστούν μέχρι 7 πλασματικά έτη από τις κατηγορίες του ν. 3996/2011.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2010. Η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 58.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2011. Πλήρης σύνταξη δίνεται στα 58, ενώ απαιτούνται 10.800 ένσημα τη στιγμή της αίτησης.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.500 ένσημα το 2012. Η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 59 με συμπληρωμένα 11.100 ένσημα συνολικά τη στιγμή της αίτησης.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2010. Η σύνταξη καταβάλλεται στα 62.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2011. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 63.
• Ανδρες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2012. Μπορούν να λάβουν σύνταξη σε ηλικία 63 ετών και 6 μηνών.
• Ανδρες με 10.000 ημέρες ασφάλισης από το 2013 και μετά. Πλήρης σύνταξη δίνεται στα 67.
• Ανδρες με 12.000 ημέρες ασφάλισης από το 2013 και μετά. Μπορούν να πάρουν πλήρη σύνταξη στα 62. Για τον σκοπό αυτό μπορούν να εξαγοραστούν μέχρι 7 πλασματικά έτη από τις κατηγορίες του ν. 3996/2011.
• Ανδρες με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης από το 2013 και μετά. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 62 ετών και πλήρη στα 67. Για τη λήψη της μειωμένης σύνταξης είναι απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχουν 100 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία πριν από την αίτηση.
• Μητέρες που μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 είχαν ταυτόχρονα ανήλικο τέκνο και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 55 και μειωμένη σε ηλικία 50 ετών. Σημειώνεται πως για την ανηλικότητα λαμβάνεται υπόψη η ημέρα συμπλήρωσης του 18ου έτους της ηλικίας του τέκνου. Τη στιγμή εκείνη η ασφαλισμένη πρέπει να έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης.
Προσοχή, καθώς υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τα πλασματικά έτη για την ταχύτερη θεμελίωση. Ειδικότερα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο 200 ημέρες από επιδοτούμενο χρόνο ανεργίας και 200 ημέρες επιδότησης ασθένειας εφόσον έχουν διανυθεί εντός 10ετίας από την ενηλικίωση του τέκνου. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι χρόνοι κύησης και λοχείας.
• Γυναίκες που μέσα στο 2011 είχαν ταυτόχρονα ανήλικο τέκνο και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 57 για πλήρη σύνταξη και στα 52 για μειωμένη.
Για την ανηλικότητα λαμβάνεται υπόψη η ημέρα συμπλήρωσης του 18ου έτους της ηλικίας του τέκνου. Είναι απαραίτητο τη στιγμή εκείνη η μητέρα να έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης.
Περισσότερες ευκαιρίες προσφέρονται για την αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης. Συγκεκριμένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι πλασματικοί χρόνοι του ν. 3996/2011 (π.χ. σπουδές) και έως 1.200 ημέρες.
• Γυναίκες που μέσα στο 2012 είχαν ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη «κλειδώνει» στα 60 και για μειωμένη στα 55.
Και στην περίπτωση αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι πλασματικοί χρόνοι του ν. 3996/2011. Συγκεκριμένα μπορούν να αναγνωριστούν μέχρι και 1.500 ημέρες για την επίσπευση της συνταξιοδότησης.
Τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις μπορούν να αξιοποιήσουν και ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία, εφόσον επιλέξουν το συνταξιοδοτικό καθεστώς ΙΚΑ.
• Μητέρες ανηλίκων που θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013. Δεν ισχύει καμία ευνοϊκή διάταξη. Πλήρης σύνταξη δίνεται στα 67 και μειωμένη στα 62.
Παγίδες και ευκαιρίες για τους ασφαλισμένους
Τρία σημεία «SOS» πρέπει να προσέξουν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα που ετοιμάζονται να βγουν στη σύνταξη. Συγκεκριμένα ισχύουν τα εξής:
1 Τα πλασματικά έτη. Είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τη ταχύτερη έξοδο από την αγορά εργασίας. Η χρήση των πλασματικών ετών που προέβλεψαν οι ν. 3863/2010 και 3996/2011 δίνει τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους να αποφύγουν τις ανατροπές στα όρια ηλικίας (εφόσον θεμελιώσουν δικαίωμα με τις διατάξεις που ισχύουν πριν από το 2013).
Οι σχετικές αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μπορούν να υποβληθούν σε οποιοδήποτε σημείο χρονικά, είτε άμεσα, είτε μεταγενέστερα, είτε με την αίτηση συνταξιοδότησης. Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ, είτε με δόσεις, είτε και με παρακράτηση από τη σύνταξη.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος του ΙΚΑ που έχει συμπληρώσει το 2011 χρόνο ασφάλισης 9.700 ημερών έχει τη δυνατότητα να εξαγοράσει από διάφορες κατηγορίες τουλάχιστον 800 ημέρες. Ετσι θα κατοχυρώσει δικαίωμα με τις διατάξεις του 2011 ώστε να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 58 ετών με 10.800 ημέρες συνολικά.
Την αίτηση για την εξαγορά/αναγνώριση μπορεί να την υποβάλει οποτεδήποτε ως την ημερομηνία αιτήσεως συνταξιοδότησής του και αντίστοιχα και την εξόφληση.
2 Οι 100 ημέρες ανά έτος στη μειωμένη σύνταξη του ΙΚΑ. Χρειάζεται προσοχή, καθώς για τη μειωμένη σύνταξη απαιτούνται 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος τα τελευταία 5 έτη.
Είναι απαραίτητο να είναι πραγματική ασφάλιση αλλά μπορούν να προσμετρηθούν οι επιδοτούμενες ημέρες ανεργίας από τον ΟΑΕΔ. Επομένως πρέπει ο εργαζόμενος, στην περίπτωση που επιθυμεί να πάρει μειωμένη σύνταξη στην απευκτέα περίπτωση που καταγγελθεί η σύμβαση εργασίας του ή είναι άνεργος και δεν πληροί την εν λόγω προϋπόθεση, είτε να αναζητήσει νέα εργασία ώστε να συμπληρώσει τις 100 ημέρες ανά έτος ή να ασκήσει το δικαίωμα της προαιρετικής ασφάλισης.
Χρειάζεται στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στην περίπτωση της προαιρετικής ασφάλισης δεν είναι δυνατός ο περιορισμός της στις 100 ημέρες ανά έτος. Είναι συνεχόμενη και καλύπτει πλήρως 300 ημέρες χωρίς τη δυνατότητα διακοπής και επανάληψής της.
Προσοχή, καθώς ο συγκεκριμένος χρόνος των 100 ημερών δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε με εξαγορά πλασματικών ετών του ν. 3863/2010 ούτε με εξαγορά στρατιωτικής θητείας.
Ωστόσο, δεν ισχύει η πρόσθετη προϋπόθεση των 100 ημερών/έτος για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με μειωμένη σύνταξη όσων γυναικών έχουν θεμελιώσει δικαίωμα με το καθεστώς των μητέρων ανηλίκων τέκνων,
3 Συνέχιση της ασφάλισης με αυτασφάλιση. Στην περίπτωση που η ασφάλιση διακοπεί απότομα ενώ ο ασφαλισμένος υπολείπεται χρόνου για την πλήρωση των προϋποθέσεων εξόδου, μπορεί μόνος του να συνεχίσει να καλύπτει τις εισφορές του ώστε να φτάσει τον απαραίτητο χρόνο.
Στο ΙΚΑ μπορεί ο μισθωτός να κάνει προαιρετική ασφάλιση εφόσον έχει τουλάχιστον 3.000 ημέρες συνολικά. Το κόστος αυτής είναι στο 20% επί των ασφαλιστικών εισφορών που κατέβαλε ο ασφαλισμένος πριν από την απόλυσή του.
Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ
https://www.ethnos.gr